این کتاب توضیحاتی را در مورد تولید، ترکیب، اصلاح قیر، شیمی قیر، موارد استفاده، خصوصیات و بهکارگیری حرفهای مرتبط با قیر را ارائه میکند. این کتاب تولید قیر با استفاده از پالایش مواد نفتی بهدستآمده از منابع نفت خام و یا فرآوری شده از ذخایر ماسههای نفتی و شیل های نفتی را پوشش میدهد. اگرچه ذخایر شبه قیری دیگری مانند قیر طبیعی، قیر دریاچهای و قیر سنگی وجود دارد ولی اصلاح قیر که در این کتاب به آن اشارهشده فقط محصول بهدستآمده از فرایند مختلف تصفیه مواد نفتی میباشد. درحالیکه این کتاب جامع میباشد ولی فقط خلاصهای از مقادیر زیاد اطلاعات موجود در رابطه با قیر است.
مقدمه
قیر از تقطیر نفت خام در طول فرایند پالایش و تصفیه آن تولید میشود. قیر برای پاسخگویی به تنوع مشخصات مبتنی بر خواص فیزیکی برای استفادههای خاص تولید میشود. ویژگیهای اصلی آنکه شامل چسبندگی، ضد آب بودن، ترموپلاستیک بودن، دوام بالا، قابل اصلاح و بازیافت بودن است باعث شده تا قیر را بهعنوان مادهای ایدئال برای ساختوساز و مهندسی مواد معرفی کنند.
موسسه قیر و آسفالت اروپا تخمین میزند که تولید کنونی قیر در جهان حدود 102 میلیون تن در سال است. شکل شماره 1 نشاندهنده مقدار تخمین زدهشده مصرف جهانی قیر در قارههای مختلف و همچنین نوع کاربری آن است. بیش از 250 نوع کاربرد برای قیر شناختهشده است که عمده آن استفاده از قیر برای صنعت روسازی و آسفالت جادهها و بزرگراهها و عایقکاری پشتبامها است.
مصارف عمده قیر شامل موارد زیر است:
1) تخمین زده میشود که حدود 85 درصد از قیر تولیدی در جهان در ساخت بایندر انواع مختلف آسفالتها برای جادهها، بزرگراهها، فرودگاهها، پارکینگها و غیره استفاده میشود
2) برآورد شده که حدود 10 درصد از قیر برای عایقکاری پشتبامها استفادهشده که شامل سفال کوب کردن، استفاده بهصورت مذاب برای عایقکاری و استفاده بهصورت ایزوگام در پشتبامها میباشد.
3) حدود 5 درصد از بخش باقیمانده از مجموع قیر تولیدی جهان در کاربردهای مختلف و در حجم کم مانند عایق صدا، پوشش لوله آب، رنگ قیر، ضد آبکردن و ساخت مواد آببندی و درزگیری استفاده میشود که این بخش با عنوان کاربردهای دیگر اشارهشده است.
شکل 1 مقدار و نوع قیر استفادهشده در جهان برحسب مقدار 102 میلیون تن تولید تخمین زدهشده جهانی قیر (منبع: موسسه قیر و آسفالت اروپا)
بیشتر قیرها در دمای بالا در ساختوساز مواد و استفادههای صنعتی بهکاربرده میشوند. خصوصیات آن بر اساس عوامل آب و هوایی منطقه ای از نظر خواص مهندسی (ثبات و پایداری، سختی، ویسکوزیته، مقاومت و انسجام مواد، چسبندگی و پیرشدگی) شرح دادهشده است.
خواص و کیفیت قیر بهطور عمده به نفت خام مورداستفاده در تولید آن بستگی دارد. گریدها و درجات مختلف آن، هم از طریق پالایش مستقیم و هم از طریق ترکیب کردن درجات مختلف باهم به دست میآید. گاهی اوقات از پلیمرها و مواد افزودنی برای اصلاح خواص ترموپلاستیک قیر و بهبود عملکرد محصول نهایی استفاده میشود. قیر Straight-run اصطلاحی برای مواد باقیمانده از تقطیر نفت خام (وکیوم) است. قیر میتواند از طریق دمیدن هـوا در دمـای بـالا (اکـسیـداسیـون) بـرای تغـییر خـصوصـیات فیـزیکی آن جـهت تولید محصول با مشخصات مدنظر فرآوری شود. جریان نفتی در داخل پالایشگاه مورداستفاده در تولید قیر معمولاً توسط شماره ثبت CAS-Chemical Abstract Services Registry Number و یا EINECS-European Inventory of Existing Commercial Chemical Substanceطبقهبندی میشود. ویژگی های عمومی قیرهای اکسیدی توسط CAS#64742-93-4 توصیف می شود.
فصل 3 این کتاب چگونگی تولید قیر را شرح میدهد. قیر معمولاً بهصورت خاص خود مورداستفاده قرار نمیگیرد بلکه بهعنوان بخشی از ترکیبات مختلف در تولید مواد قیری استفادهشده که در فصل 4 به آن میپردازیم. فصل 5 دید کلی را در مورد خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ترکیبات قیر ارائه میکند. فصل 6 در مورد نحوه کاربرد قیر مذاب و مقدار انتشار آلایندههای قیر بر اساس درجه حرارت آنها بحث خواهد کرد و درنهایت فصل 7 نتیجهگیری است از ملاحظات ایمنی و سلامت در هنگام کار با قیر مذاب.
برای مشاهده ادامه مطالب این فصل برروی لینک زیر کلیک کنید: