زمین شناسی ذخایر اصلی ماسه‌های قیری

زمین شناسی ذخایر اصلی ماسه‌های قیری

اطلاعات زمین‌شناسی عمومی ثبت‌شده از ذخایر ماسه‌های قیری جهان در جدول شماره 3 نمایش داده‌شده است(به‌استثنای انباشت کنتاکی).در این فصل در مورد خصوصیات این انباشت‌های عمده توضیحاتی ارائه خواهد شد.

1-ذخایر آتاباسکای کانادا

شهر MCMurray در 240 مایلی شمال-شمال شرق منطقه ادمونتون،در آلبرتای کانادا واقع‌شده است.این شهر در حاشیه شرقی بزرگ‌ترین ذخیره ماسه قیری جهان واقع‌شده است(شکل شماره3).در حقیقت در حال حاضر سه انباشت اصلی در افق‌های جداگانه‌ای در رسوبات کرتاسه زیرین وجود دارد(شکل شماره4).دو انباشت کوچک‌تر درمجموع بزرگ‌تر از هر ذخیره شناخته‌شده در جهان می‌باشند(به‌استثنای کمربند قیر Oficina-Temblador در شرق ونزوئلا).

جدول شماره 3   مشخصات انباشت‌های اصلی ماسه‌های قیری

شکل شماره 3   نقشه محل ارزیابی‌شده ذخیره ماسه قیری شمال آلبرتا

شکل شماره 4   سطح مقطع شرقی-غربی نشان‌دهنده لایه‌های زمین‌شناسی ماسه قیری آتاباسکا

پنجاه فوت بالایی ماسه قیری Wabiskaw در ناحیه MCMurray دارای سن زمین‌شناسی Barremian-Aptian است و 150 فوت از بیش‌ترین قسمت‌های این توده ماسه‌سنگی دارای سن Valanginian یا قدیمی‌تر می‌باشد.سن زمین‌شناسی ذخیره Bluesky-Gething احتمالاً Aptian بوده و ماسه قیری Grand Rapid دارای سن زمین‌شناسی Albian است.

مخازن اصلی انباشت MCMurray-Wabiskaw در قاعده این تشکیلات یافت شده است و به‌طور مشخص شامل ماسه‌سنگ‌های ریگ‌دار با کراس بدینگ درشت است که به‌وسیله قیر،سیمانی و تثبیت‌شده است.در توالی بالاتر ماسه‌سنگ دانه‌بندی شده ریز تا درشت و همچنین سیلت قرارگرفته است. اعتقاد بر این است که این ماسه‌سنگ‌ها از رخنمون‌های سنگ‌های پرکامبرین که در حدود 100 مایلی شمال شرقی دریاچه آتاباسکا قرار دارند نشأت گرفته‌اند.هردو انباشت Bluesky-Gething و Grand-Rapid از ذرات کم زاویه‌دار(subangular)کوارتز و دانه‌های چرت خوب گرد شده تشکیل‌شده‌اند.ماسه‌سنگ هردو انباشت غالباً از گلوکونیت تشکیل‌شده و دارای ماتریکس آهکی است.

رخساره بخش پایینی انباشت MCMurray-Wabiskaw از ماسه‌های رودخانه‌ای تا دلتایی تشکیل‌شده است.احتمالاً قبل از ایجاد شکست Hauternaian در رسوبات،دریاچه و باتلاق محیطی براثر فرونشت ایجادشده‌اند.

در مقایسه رخساره‌های هردو انباشت Bluesky-Gething و Grand-Rapid معمولاً در محیط نزدیک به ساحل ایجادشده‌اند،اگرچه ذخایر زغال‌سنگ در لایه‌های Bluesky-Gething مشاهده‌شده است.ماسه‌های قیری MCMurray-Wabiskaw و Bluesky-Gething در سطح به‌وسیله یک توپوگرافی نامنظم از رسوبات پرکامبرین تا ژوراسیک پوشانده شده است.از این لایه برای کنترل تغییرات ضخامت انباشت MCMurray-Wabiskaw استفاده‌شده که دارای شیب 5الی25 ft/mile به سمت جنوب غرب است.این ماسه‌ها در نزدیکی دگرشیبی دوونین-می سی‌سی پین قرار دارند درحالی‌که ماسه‌های Bluesky-Gething بر روی چند دگرشیبی بین می سی‌سی پین و ژوراسیک قرارگرفته است(شکل شماره4)

برای مشاهده ادامه مطالب این فصل برروی لینک زیر کلیک کنید:

ذخایر ماسه های قیری کانادا،ونزوئلا و ایالات متحده آمریکا